Η Ελασσόνα κράτησε σχεδόν ακέραια την ομηρική ονομασία της Ολοσσόν. Ο Όμηρος την αναφέρει σαν «Λευκή Ολοσσόν», ως πόλη που έλαβε μέρος στην τρωική εκστρατεία με αρχηγό τον Πολυποίτη και με 40 καράβια συμμετοχή. Αρχικά κατοικήθηκε απ’ τους Λαπίθες, αλλά εκείνοι που την έκαναν σημαντική πόλη ήταν οι Περραιβοί. Υπήρξε η μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της Περραιβίας. Η βυζαντινή πόλη χτίστηκε στα ερείπια της αρχαίας πόλης και αποτέλεσε τη συνέχειά της.
Οι ανεπαρκείς πεδινές εκτάσεις και η αδύναμη άρδευση στην ευρύτερη περιοχή της Ελασσόνας, ώθησαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού της στην κτηνοτροφία. Η φέτα, ο βασικός κρίκος στη διατροφική αλυσίδα, γιορτάζεται στα τέλη Σεπτέμβρη στην Ελασσόνα, με καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και αναπαράσταση παραδοσιακού τρόπου τυροκομήματος. Στη διάρκεια του εορταστικού τριημέρου οργανώνεται επιστημονική διημερίδα και στήνονται περίπτερα στην κεντρική πλατεία με σημεία πώλησης της φέτας.
Το Οθωμανικό τέμενος της Ελασσόνας, γνωστό και ως τζαμί του Βαροσίου, ανεγέρθηκε γύρω στο 1897. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πόλης, στην περιοχή Βαρόσι κοντά στον Ελασσονίτη ποταμό. Αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα οθωμανικά μνημεία στην περιοχή και έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο λόγω της αρχιτεκτονικής και ιστορικής του σημασίας. Το κτίριο διαθέτει τετράγωνη αίθουσα προσευχής καλυμμένη με θόλο, ενώ ο μιναρές του κατέρρευσε το 1961.
Το διατηρητέο κτίριο του τελωνείου, στη νοτιοανατολική πλευρά της πόλης, χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1880 για να στεγάσει το οθωμανικό τελωνείο, όταν με τη Συνθήκη του Βερολίνου (1881) ορίστηκε η σύνορα μεταξύ της Ελλάδας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα ύψη της Μελούνας, ανατολικά της Ελασσόνας. Το τελωνείο λειτούργησε μέχρι το 1912, όταν η επαρχία της Ελάσσονας και η Μακεδονία απελευθερώθηκαν από τον ελληνικό στρατό.
Το μοναστήρι της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, το σημαντικότερο μοναστήρι της Βόρειας Θεσσαλίας, αν και βρίσκεται κάπως μακριά από το κύριο όγκο του Ολύμπου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το όνομα, την ιστορία και τις παραδόσεις του βουνού. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Ολυμπιώτισσας μεταφέρθηκε για λόγους ασφαλείας στο σημερινό μοναστήρι στην Ελασσόνα από ένα παλιό βυζαντινό μοναστήρι στην Καρυά, ένα ιστορικό ορεινό χωριό στη νοτιοανατολική πλευρά του Ολύμπου.
Το μονότοξο γεφύρι γεφύρι πάνω από τον ποταμό Ελασσονίτη, ένωνε τις δύο πλευρές της Ελασσόνας. Χτίστηκε πιθανότερα στα μέσα του 17ου αιώνα στον ίδιο χώρο όπου υπήρχε βυζαντινό (13ος αιώνας) γεφύρι. Το πετρόχτιστο μνημείο της πόλης σήμερα δε χρησιμοποιείται, αφού ακριβώς δίπλα του υπάρχει καινούρια γέφυρα.
Ο Ιερός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου είναι ο παλαιότερος της Ελασσόνας και μέχρι το 1931 αποτελούσε τον Μητροπολιτικό Ναό της πόλης. Βρίσκεται στη συνοικία Βαρόσι και χτίστηκε το 1859 στη θέση παλαιότερου ναού, χρησιμοποιώντας υλικά από παλαιοχριστιανική βασιλική. Ξεκίνησε να αγιογραφείται το 1968 και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν σταδιακά. Το κωδωνοστάσιο του ναού προστέθηκε το 1924, ενώ δίπλα του στεγαζόταν το παλαιό Μητροπολιτικό Μέγαρο.
Η Μεγάλη Παρασκευή στην Ελασσόνα χαρακτηρίζεται από κατανυκτική ατμόσφαιρα και συμμετοχή πλήθους κόσμου. Το βράδυ, οι Επιτάφιοι των ενοριών ξεκινούν την περιφορά τους, διασχίζοντας τους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες συνοδεύουν με αναμμένα κεριά, ενώ ψαλμωδίες και καμπάνες δημιουργούν ένα ιδιαίτερο κλίμα. Η πομπή καταλήγει στην κεντρική πλατεία, όπου συγκεντρώνονται όλοι οι Επιτάφιοι σε μια κοινή τελετή. Η στιγμή είναι ιδιαίτερα συμβολική και ενώνει την τοπική κοινότητα σε μια κοινή έκφραση σεβασμού και πίστης.
