Μονή Ολυμπιώτισσας

Η Ολυμπιώτισσα, που είναι το σημαντικότερο βυζαντινό μοναστήρι της Βόρειας Θεσσαλίας, αν και είναι κάπως απομακρυσμένο από τον ορεινό όγκο του Ολύμπου, είναι συνυφασμένο με την ιστορία, το όνομα και την παράδοση του βουνού. Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Ολυμπιώτισσας μεταφέρθηκε για λόγους ασφάλειας στο σημερινό μοναστήρι, στην Ελασσόνα, από παλιά βυζαντινή μονή στην Καρυά, μια ιστορική ορεινή κωμόπολη στη ΝΑ πλευρά του Ολύμπου. Οι κάτοικοι του Ολύμπου θεωρούν ακόμη και σήμερα την εικόνα της Παναγίας Ολυμπιώτισσας προστάτιδά τους και τη λατρεύουν και την τιμούν με συγκινητικές εκδηλώσεις. Παλιότερα, οι κάτοικοι της Καρυάς πήγαιναν με τα πόδια στο μοναστήρι κι έφερναν τον Δεκαπενταύγουστο την εικόνα στο χωριό, που θεωρούνταν η πρώτη έδρα της. Οι Καρυώτες κρατούσαν με ευλάβεια την εικόνα στα σπίτια τους για ευλογία και βοήθεια ως τις 23 Αυγούστου και στη συνέχεια περιφέρονταν και φιλοξενούνταν σε όλα σχεδόν τα χωριά του Ολύμπου, ως τον Οκτώβριο. Το έθιμο της μεταφοράς της εικόνας στο χωριό Άζωρος γίνεται στη γιορτή του Άη Γιαννιού (7 Ιανουαρίου). Η εικόνα μεταφέρεται με αυτοκίνητο ως το παρακείμενο ποτάμι και από κει τη σηκώνουν στα χέρια και με πάνδημη πομπή δυο χιλιομέτρων την φέρνουν στην εκκλησία του χωριού, όπου μένει μερικές μέρες και μεταφέρεται από σπίτι σε σπίτι για ευλογία. Η παράδοση αυτή της λατρείας και ευλάβειας προς την εικόνα της Παναγίας Ολυμπιώτισσας και το έθιμο της φιλοξενίας της στα ολυμπίσια χωριά, διατηρείται μέχρι σήμερα προσαρμοσμένη στα σύγχρονα μέσα μεταφοράς.